دوغ

عکس

دوغ

توضیحات

دوغ در گذشته یکی از فرآورده‌های جانبی کره محسوب می‌شد. برای تهیهٔ آن، ابتدا ماست پرچرب را با آب رقیق می‌کردند، سپس با استفاده از مشک، چربی آن جدا شده و باقی‌مانده بعنوان دوغ مصرف می‌شد. .

امروزه با تغییر در روند تولید کره به لحاظ تکنولوژی، روش تولید دوغ نیز بعنوان نوشیدنی تخمیری شیری تغییر یافته است. تولید صنعتی دوغ بدون گاز و دوغ گازدار در ایران سابقه‌ای بیش از چهل سال دارد و با توجه به نحوه تولید این فرآورده، می توان آن را به انواع زیر تقسیم کرد:دوغ، دوغ گازدار، دوغ حرارت دیده بدون گاز، دوغ حرارت دیده گازدار.

وغ به صورتی که در بازار موجود است مشابه دوغ اصل است و فقط از نظر ظاهری به دوغ شباهت دارد.دوغ های موجود در بازار به روش زیر تهیه میشوند:

دوغ، نوعی نوشیدنی است که از ماست تهیه می‌شود. دوغ شور را با ادویه جات از جمله فلفل مخلوط می‌نمودند. برای تهیه نوع شیرین، گلاب، انبه یا لیمو را با دوغ مخلوط می‌کردند. در ایران و ترکیه از این نوشیدنی استفاده می‌شود. هندی‌ها نیز دوغی ویژه خود به نام لاسی تهیه نمودند که دو طعم مختلف داشت: شور و شیرین.

دوغ را از مخلوط کردن ماست با آب و نمک و دیگر مواد افزودنی از جمله اسانس نعناء و پونه تهیه می‌کنند. از سال ۲۰۰۲ میلادی، استفاده از دوغ‌های شیرین که به لاسی شیرین شباهت داشت در ایالات متحده آمریکا مرسوم شد. مردم آمریکا به این فراوده لبنی، نوشیدنی ماست می‌گویند.

در افغانستان دوغ را از مخلوط کردن ماست با آب و نمک و هم چنان در آن بادرنگ خورد شده و نعنا خشک شده نیز مخلوط میکنند که اکثر مردم از دوغ و یخ در فصل تابستان از آن استفاده میکنند. و اما دوغ واقعی به روش زیر بدست می آید

در دامداری های سنتی در مناطقی از شمال ،غرب و عشایر دیگر مناطق پس از تهیه ماست به مقدار زیاد از آنجایی که نگهداری وحمل ماست بسیار مشکل است هر چند روز یکبار ماست هارا داخل ظرف بزرگی که در مناطق مختلف فرق میکند میریزند و با تکانهای شدید واضافه کردن آب نیم گرم چربی ماست که همان کره حیوانی اصل میباشد جدا شده و روی مایع به صورت معلق جمع میشود و در نهایت چربی را جمع آوری میکنند مایع باقی مانده همان دوغ است که مزه ترش وتیز ماست باعث خوشمزه بودنش میشود.برای حمل راحت دوغ این مایع راداخل کیسه های بزرگ 80 لیتری میریزند و آب آن را میکشند و ماده جامدباقیمانده که همانند ماست چکیده است دوغ میباشدکه عرضه آن بسیار راحت است و در مناطق شمالی مخصوصا غرب مازندران بسیار پرطرفدار است. از خشک کردن دوغ آبگیری شده در آفتاب کشک بدست می آید واز آب که از کیسه به درمیرود نیز سرج میگیرند. روغن حیوانی(کره گاوی یا گوسفندی) بدست آمده از این روش بسیار مقوی وسالم است طبق اظهار نظر یکی از پزشکان بومی شمال ایران افرادیکه از این روغن حیوانی استفاده میکنند کمتر دچاربیماری های قلبی عروقی و مشکلات کلسترول وچربی خون میشوند.

این محصول در شمال ایران معمولا در کوزه های بزرگ(دوشان)یا تنه درخت که داخل آن را خالی میکنند(تلم،دارکلا)،ودر مناطق دیگر در پوست بز(مشک)تولید میشود. البته اخیرا از وسیله برقی شبیه ماشین لباسشویی سطلی هم استفاده میشود.

از جوشاندن کره بدست آمده وسرد کردن مجدد آن روغن حیوانی بدست می آید که به روغن کرمانشاهی نیزمعروف است.نوشته شده توسط امیر روش های زیر مخلوط ماست و آب است که به غلط دوغ نامیده شد:

دوغ فرآورده‌ای است که از اختلاط ماست با آب آشامیدنی با یا بدون نمک و افزودن اسانس‌های سبزیجات معطر از قبیل کاکوتی، نعناع و پونه تهیه می‌شود و در این نوع دوغ ممکن است با توجه به شرایط نگهداری و در اثر تخمیر طبیعی ناشی از فعالیت میکروارگانیسم‌های زندهٔ موجود در ماست اولیه تولید گاز شود.
دوغ گازدار فرآورده‌ای است که بعد از فرآوری به روش اول به آن گاز کربنیک تزریق می‌شود.
دوغ حرارت دیدهٔ بدون گاز فرآورده‌ای است که بعد از فرآیند آن به روش اول، برای افزایش قابلیت نگهداری و جلوگیری از تولید گاز تحت تأثیر فرآیند حرارتی قرارداده شود.
دوغ حرارت دیدهٔ گازدار فرآورده‌ای است که بعد از فرآیند آن مطابق بند سوم، برای ایجاد گاز در اثر تخمیر طبیعی، باکتری‌های ترموفیل مورد استفاده در تولید ماست (استرپتوکوکوس ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس دبروکی بولگاریکوس ) به آن اضافه شود.

پزشکی

دوغ تأمین کننده یک چهارم نیاز روزانهٔ بدن به کلسیم و حاوی ویتامین‌های ب۲ و ب۶ و ب۱۲ است واز این رو قوی‌کننده استخوان‌ها می‌باشد.
وجود باکتری‌های مفیدی چون استرپتوکوکوس، ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگارس در دوغ اثرات بسیار مفیدی بر سلامت دستگاه گوارش دارد و مانع رشد ارگانیسم‌های مضر می‌شوند.ارزش تغذیه‌ای این نوشیدنی به دلیل رقیق‌بودن كمتر از ماست بوده و نمی‌توان آن را جایگزین این فرآورده كرد ...
دوغ یكی از سالم‌ترین نوشیدنی‌های سنتی ایران است كه مصرف آن خصوصا در فصول گرم سال بسیار توصیه می‌شود. این نوشیدنی برخلاف آبمیوه‌های صنعتی و نوشابه‌های گازدار برای كودكان بالای یك سال مناسب بوده و می‌تواند پروتئین، چربی، ویتامین‌هایB ، D، كلسیم و همچنین آب مورد نیاز بدن را تا حدودی تامین كند.
دوغ به دلیل طبیعت سرد، علائم گرمازدگی، خستگی و عطش را التیام بخشیده و مانند ماست، حاوی میكروارگانیسم‌های زنده و مفیدی است كه از رشد و تكثیر بسیاری از باكتری‌های مضر در دستگاه گوارش جلوگیری می‌كند.
معمولا دوغ را به روش سنتی و صنعتی تهیه می‌كنند. در روش سنتی یا روستایی ماست را به همراه آب در مُشك یا كیسه‌های پوستی می‌ریزند و تكان می‌دهند وبر اثر ضربات وارده دوغ حاصل می‌شود.
در این روش به دلیل آن كه نظافت كیسه‌های پوستی مشكل است احتمال آلودگی میكروبی در فرآورده حاصله زیاد است. به این جهت توصیه می‌شود دوغ را به صورت صنعتی یا خانگی تهیه كنید. در صنعت، ماست را با میزان مناسبی آب در تانك‌های مجهز به همزن مخلوط كرده و بعد از اختلاط كامل آن را با رعایت موازین بهداشتی سرد و بسته‌بندی می‌كنند. این نوشیدنی به دلیل آن كه در دمای گرم محیط و در برابر فساد مقاوم است نیاز به هیچ نگهدارنده مصنوعی نداشته و مصرف آن برای افرادی كه دچار عدم تحمل لاكتوز هستند، مناسب است.
البته دوغ صنعتی خالی از اشكال نیست. این نوشیدنی سرشار از نمك بوده و برای مبتلایان به فشار خون بالا، بیماران قلبی ـ عروقی و كسانی كه دچار نارسایی كلیوی هستند بسیار مضر است. بنابراین برای آن كه این افراد از مصرف این نوشیدنی مفید بی‌‌بهره نمانند، بهتر است در منزل و به صورت خانگی آن را تهیه كنند.
معمولا برخی افراد جهت ترش و گازدارشدن این نوشیدنی آن را در دمای محیط نگهداری می‌كنند. این روش نگهداری برای سلامت افراد مشكلی ایجاد نخواهد كرد. این نوشیدنی به طور طبیعی حاوی باكتری‌های مولد اسید لاكتیك و همچنین مخمرهای مولد گاز است كه در دمای محیط فعال‌تر و باعث ایجاد طعم اسیدی و گازی می‌شوند.
اما بد نیست بدانید اگر در این روش نگهداری آنزیم‌های تجزیه‌كننده پروتئین فعال شوند دوغ آلوده به كپك شده و بلافاصله تغییر رنگ و مزه داده و تاریخ انقضای آن سریع‌تر از آنچه روی بطری نوشته شده فرا می‌رسد كه استفاده از آن توصیه نمی‌شود. بنابراین بهترین روش برای ماندگاری مطلوب دوغ نگهداری آن در دمای یخچال است. دوغ اگر به وسیله گاز CO2 گازدار شود مضرات گاز افزوده‌شده به آن مانند نوشابه‌های گازدار خواهد بود.
اغلب برای طعم‌داركردن دوغ از نعنا، پونه، كاكوتی یا گلبرگ‌های خردشده گل‌محمدی و برخی عرقیات استفاده می‌شود كه علاوه بر ایجاد طعم خوشایند، بر خواص درمانی دوغ می‌افزاید.
دوغ حاوی نعنا و پونه، به ترشح شیره معده و هضم غذا كمك می‌كند و نفخ حاصل از دوغ را رفع و دل پیچه را التیام می‌بخشد. این دوغ خنك‌كننده محیط دهان بوده و به گردش هر چه بهتر خون كمك كرده، مجاری گوارشی را ضدعفونی و برای رفع سكسكه و اسهال ناشی از گرمی هوا نافع و به عملكرد مطلوب كبد كمك می‌كند. دوغ حاوی كاكوتی، مقوی قلب و معده بوده و مسكن سردردهای ناشی از گرمی هواست و به دلیل خاصیت ضدعفونی‌كنندگی، كرم‌كش قوی بوده و خلط‌آور خوبی است و برای التیام علائم رماتیسم نافع است. دیگر خواص دوغ كاكوتی شبیه به دوغ نعناست.
دوغ حاوی گلبرگ‌های گل‌محمدی بسیار معطر، مقوی قلب و كبد و اعصاب، آرام‌بخش و نشاط‌آور بوده و برای تنظیم عملكرد دستگاه گوارش نافع و رفع كننده بوی بد دهان است.
مصرف دوغ به عنوان یك نوشیدنی سالم به همراه غذا در ماه‌های گرم سال توصیه می‌شود.
مصرف بیش از حد دوغ می‌تواند تعادل بدن را از وضعیت عادی خارج كند.
لفظ گرمادیده كه این روزها روی بطری برخی دوغ‌های صنعتی به چشم می‌خورد به این معناست كه دوغ حاصله بعد از آماده‌شدن دوباره پاستوریزه شده تا میكروارگانیسم‌های مایه ماست كاهش و دوغ ترش نشود. اغلب دوغ‌های معمولی این حرارت را نمی‌بینند. دوغ‌های سنتی از نظر بهداشت آب و مواد معطری چون سبزیجات و عرقیاتی كه به آن اضافه می‌شوند مشكوكند و موارد متعددی از آلودگی‌های میكروبی در آنها دیده شده است. بنابراین توصیه می‌شود كه دوغ را در بسته‌بندی‌های بهداشتی تهیه و به تاریخ مصرف و مجوز بهداشت آن توجه كرده و از خرید دوغ‌های بی‌نام و نشان اجتناب كنید.

منبع : Jamejamonline

مضرات

طبع دوغ سرد است به همین دلیل برای کسانی که طبع سرد دارند ممکن است زیاده روی در آن مضر باشد.

نحوه استفاده

بصورت ساده یا گرما دیده استفاده میشود

  • بازدید 2246
  • مجموعه لبنیات
  • تاریخ ایجاد 18/اکتبر/2013

نظرات کاربران

خوراکی های برتر

چغاله بادام

چغاله بادام

میوه درخت بادام در ابتدای رویش تا حدودی سفت بوده و قشر خا...
توت سیاه

توت سیاه

شاه توت درختی است که به ارتفاع ۱۰ تا ۱۵ متر می رسد. پوستت...
زرد آلو

زرد آلو

زرد آلو (نام علمی: Prunus armeniaca) یک گونه از خانواده گ...
ریواس

ریواس

ریواس گیاهی است از تیره هفت‌بندان (Polygonaceae) بومی آسی...
توت فرنگی

توت فرنگی

توت‌فرنگی میوه‌ای نسبتاً جدید است که تا ۲۵۰-۳۰۰ سال قبل ب...

غذاهای پرطرفدار

قورمه سبزی

قورمه سبزی

قرمه سبزی از غذاهای اصیل ایرانی است که واقعا طرفدا...

رستوران های برتر

دارچین

دارچین

جلسه رسمی یا کاری ، شام یا ناهار با خانواده ، مهمان خارجی ی...
گردباد

گردباد

پاتوق همیشگی من در تهران ، هر بار که تهران می رم حتما باید ی...
جوگریل فود(شهرک غرب)

جوگریل فود(شهرک غرب)

موقعیت مناسب برای شام یا ناهار با خانواده ، جای دنج ومناسب ق...
شاندرمن

شاندرمن

جلسه رسمی یا کاری ، جشن یا مهمانی کوچک ، شام یا ناهار با خا...
رستوران پیپل

رستوران پیپل

موقعیت مناسب برای جلسه رسمی یا کاری ، شام یا ناهار با خانواد...